Simpel is het toverwoord, Wilbert van de Kamp

Hoezo is er geen suikertax? Waarom is broccoli duurder dan een pak frikandellen? Als activistisch ondernemer Wilbert van de Kamp uit Groningen zich ergens aan ergert dan wil hij dingen oplossen. “We denken altijd dat iets te groot is om te veranderen, maar als je in ieder geval íets doet, kom je altijd wel ergens.” Van de Kamp is dan ook een druk bezet ondernemer. Hij is initiatiefnemer van Omapost en Lokaal kilo’s schuiven en betrokken bij het Slow Food Youth Network en nog véél meer.

Tekst: Wendy Kennedy | Foto: Tom van Huisstede

Hij vertelt over zijn vakantieweekend thuis nu. Even helemaal niks: lekker wandelen, lekker lezen. “Ik lees nu The ministery of future van Kim Stanley Robinson. Normaalgesproken schrijft hij Science Fiction, maar nu probeert hij een echt beeld te schetsen van hoe het er over tien jaar uitziet, als we alles op het gebied van klimaat echt verneukt hebben. Vervolgens biedt hij oplossingen. Dit soort boeken lees ik graag en helpen me om anders na te denken over de realiteit. Zo oppert Robinson om bij Antarctica water te gaan oppompen en te laten opvriezen.”

“Ook fijn aan zo’n weekend is dat ik alles even van een afstandje kan zien en zo komen er weer nieuwe ideeën.” Ideeën heeft hij te over en hij gaat er volop mee aan de slag. Veel van zijn projecten hebben te maken met gezonde en eerlijke voeding. Zo verbaasde het hem dat het zo ingewikkeld is om lokale producten te krijgen. Hij ging aan de slag met een oplossing en kwam met Lokaal kilo’s schuiven waarbij lokale boeren aan restaurants worden gekoppeld. 

“Betreft voedsel kan het allemaal simpeler en dan kunnen veel problemen worden opgelost. Als een boer alleen voor de lokale markt gaat produceren in plaats van de wereldmarkt en directer gaat leveren, dan kan hij prima bestaan. Nu gaat het via een groothandel of supermarkt, gaat er geld naar marketing en aandeelhouders en blijft er voor de boer nauwelijks wat over. Verder moeten we snappen wat kwaliteit is en trotser zijn op mooie lokale producten.”

Dorpsherberg met aalbessensap

Van de Kamp vindt het prettig om zijn visie op voedsel in de praktijk uit te werken en doet dit onder meer in de dorpsherberg Nieuw Wongema in Hornhuizen. “Ik wil de mensen graag wat leren over voedsel. Op de menukaart van een gemiddelde horecagelegenheid staan er soms wel 20 hete dranken, 10 verschillende biertjes en 40 frissoorten met als insteek: “u vraagt wij draaien.” Op onze menukaart staan slechts koffie, thee, een rode en een witte wijn, lokale appelsap, aalbessensap en een biertje. Ik wil geen cola aanbieden. Ons uitgangspunt is niet het tevreden houden van mensen, maar om ze over voedsel na te laten denken. Hier wordt de wereld interessanter van en bovendien veel simpeler omdat we minder hoeven te kiezen.”

Om het bewustzijn over voeding nog groter te maken en meer invloed te hebben werkt hij in het Noorden veel samen met mensen die hij kent via de jongerenbeweging Slow Food Youth Network. Dit is een onderdeel van een nationale en internationale beweging die zich inzet voor goede, schone en eerlijke voeding voor iedereen. “Het is een informeel netwerk waarmee je snel dingen voor elkaar kunt krijgen. Stel er is een peren-uitdeelactie in Nederland, dan ken je via het lokale netwerk snel de mensen waarmee je dit samen kunt doen. Daarnaast is de beweging ook een soort van belangenbehartiger die in het Noorden aan tafel zit bij belangrijke gesprekken. Bijvoorbeeld over een voedselvisie voor Noord-Nederland. De slagkracht van duurzame ideeën wordt zo versterkt.”

Win een ton belastingvrij

Het veranderen van gedrag van mensen is iets dat Van de Kamp fascineert. Het vindt dat kunst hier een grote rol in kan spelen. “Ik heb een instrumentele kijk op kunst en vind dat het ideeën goed kan vormgeven. Onlangs had ik samen met een aantal anderen bedacht dat mensen met een loterij een regenton konden winnen: win een ton belastingvrij. Ik heb hierbij een poster laten ontwerpen waarbij mensen een lach op het gezicht krijgen. Emotie is een goede manier om dingen helpen te veranderen en dat kan kunst heel goed. Kunstenaars denken niet in de gebaande paden en komen met onverwachte combinaties.” 

Er wordt in deze corona-crisis veel gesproken over of dingen anders moeten, maar Van de Kamp is er niet van overtuigd dat deze crisis grote veranderingen teweeg gaat brengen. “Ik denk dat alles veel erger moet worden om échte veranderingen te bewerkstelligen. Toch zie je ze wel. Er wordt meer lokaal voedsel geconsumeerd, men ziet beter de eigen omgeving en vindt die belangrijker en vanwege hoge huizenprijzen zijn jongeren meer buiten de stad gaan wonen, waardoor de levendigheid hier toeneemt. Dit geeft wel het gevoel dat als het echt moet, het ook anders kan.”

“Om alles beter te maken moet er zoveel veranderen. Alles heeft met elkaar te maken. De dure woningen zorgen ervoor dat er minder geld overblijft om aan goede voeding uit te geven waardoor men ongezonder wordt en er weer meer zorg nodig is. Basiszaken zoals gezondheid, wonen, voedsel en geestelijk welzijn kun je niet aan de markt overlaten. Ik vind dat de overheid hier een rol in moet hebben. Je kunt er niet omheen en dat wordt steeds duidelijker, zoals je nu bijvoorbeeld ziet met de rechtszaak tegen Shell. Als de overheid het in eerste instantie niet doet dan wordt het gecorrigeerd door de rechter of door burgers. Andere zaken kun je overigens prima aan de markt overlaten, dat zorgt voor innovatie.”

Een app voor oma

Het creëren van een betere wereld lijkt voor velen complex en bijna onmogelijk, maar volgens Van de Kamp is het eigenlijk heel simpel. “Het zou meer moeten gaan over het in de kern oplossen van problemen, en dat kan vaak heel eenvoudig. Zo worstelt de gemeente Groningen ermee dat niet genoeg mensen hun oud papier bij de weg zetten. Dan wordt er een postercampagne opgezet of een app ontwikkeld, wat veel tijd en geld kost maar niet het doel bereikt. Ik denk dat je mensen de avond voordat het oud papier wordt opgehaald eraan moet herinneren. Je kunt op die dag een briefje door de brievenbus doen om ze erop te wijzen, dat weer mee kan met het oud papier. Het is goedkoop en veel directer.” Ook Omapost is ontstaan vanuit een simpele gedachte. “Omdat ik mijn oma te weinig sprak en niet echt iets had om over te praten startte ik Omapost, een app waarmee gebruikers ansichtkaarten naar opa’s en oma’s in het hele land kunnen sturen.” Tijdens de coronacrisis is dit enorm gegroeid.  

Dag in dag uit is Van de Kamp bezig met het oplossen van problemen en draagt zo bij aan een betere wereld. Het heeft hem zelfs een plek in de Duurzame Jonge 100 opgeleverd, een overzicht van jonge ondernemers die aantonen dat een duurzame toekomst mogelijk is. “Je moet niet de illusie hebben dat je alles in een keer kunt oplossen, maar je kunt wel gewoon beginnen. Trek maar aan een draadje en zie wat er gebeurt.” 

Boekentips van Wilbert van de Kamp