Simpel is it toverwurd, Wilbert van de Kamp

Hoesa is der gjin sûkertaks? Hoesa is brokkoly djoerder as in pak frikandellen? At aktivistysk ûndernimmer Wilbert van de Kamp út Grins him earne oan ergeret dan wol hy dat oplosse. “We denken altijd dat iets te groot is om te veranderen, maar als je in ieder geval íets doet, kom je altijd wel ergens.” Van de Kamp is dan ek in drok beset ûndernimmer. Hy is inisjatyfnimmer fan  Omapost en Lokaal kilo’s schuiven en is belutsen by it Slow Food Youth Network en noch fólle mear.

Tekst: Wendy Kennedy | Foto: Tom van Huisstede

Hy fertelt oer syn fakânsjewykein thús op it stuit. Efkes hielendal neat: lekker kuierje, lekker wat lêze. “Ik lees nu The ministery of future van Kim Stanley Robinson. Normaalgesproken schrijft hij Science Fiction, maar nu probeert hij een echt beeld te schetsen van hoe het er over tien jaar uitziet, als we alles op het gebied van klimaat echt verneukt hebben. Vervolgens biedt hij oplossingen. Dit soort boeken lees ik graag en helpen me om anders na te denken over de realiteit. Zo oppert Robinson om bij Antarctica water te gaan oppompen en te laten opvriezen.”

“Ook fijn aan zo’n weekend is dat ik alles even van een afstandje kan bekijken en zo komen er weer nieuwe ideeën.” Hy tilt op fan de ideeën en giet der folop mei oan ‘e slach. In soad fan syn projekten hawwe te krijen mei sûn en earlik iten. Sa fernuvere it him dat it sa yngewikkeld is om lokale produkten te krijen. Hy socht in oplossing en kaam mei Lokaal kilo’s schuiven wêrby’t lokale boeren oan restaurants keppele wurde.

“Betreft voedsel kan het allemaal simpeler en dan kunnen veel problemen worden opgelost. Als een boer alleen voor de lokale markt gaat produceren in plaats van de wereldmarkt en directer gaat leveren, dan kan hij prima bestaan. Nu gaat het via een groothandel of supermarkt, gaat er geld naar marketing en aandeelhouders en blijft er voor de boer nauwelijks wat over. Verder moeten we snappen wat kwaliteit is en trotser zijn op mooie lokale producten.”

Doarpsherberch mei reade beiesop

Van de Kamp wurket syn fisy op iten it leafst út yn de praktyk en docht dit ûnder oaren yn de doarpsherberch Nieuw Wongema yn Hornhuzen. “Ik wil de mensen graag wat leren over voedsel. Op de menukaart van een gemiddelde horecagelegenheid staan er soms wel 20 hete dranken, 10 verschillende biertjes en 40 frissoorten met als insteek: “u vraagt wij draaien.” Op onze menukaart staan slechts koffie, thee, een rode en een witte wijn, lokale appelsap, aalbessensap en een biertje. Ik wil geen cola aanbieden. Ons uitgangspunt is niet het tevreden houden van mensen, maar om ze over voedsel na te laten denken. Hier wordt de wereld interessanter van en bovendien veel simpeler omdat we minder hoeven te kiezen.”

Om it bewustwêzen oer iten noch grutter te meitsjen en mear ynfloed te hawwen wurket hy yn it Noarden in soad gear mei minsken fan de jongereinbeweging Slow Food Youth Network. Dit is ûnderdiel fan in nasjonale en ynternasjonale beweging dy’t him ynset foar goed, skjin en earlik iten foar eltsenien. “Het is een informeel netwerk waarmee je snel dingen voor elkaar kunt krijgen. Stel er is een peren-uitdeelactie in Nederland, dan ken je via het lokale netwerk snel de mensen waarmee je dit samen kunt doen. Daarnaast is de beweging ook een soort van belangenbehartiger die in het Noorden aan tafel zit bij belangrijke gesprekken. Bijvoorbeeld over een voedselvisie voor Noord-Nederland. De slagkracht van duurzame ideeën wordt zo versterkt.”

Win in ton belestingfrij

It feroarjen fan gedrach fan minsken fasinearret Van de Kamp bot. Hy fynt dat keunst hjir in grutte rol yn spylje kin. “Ik heb een instrumentele kijk op kunst en vind dat het ideeën goed kan vormgeven. Onlangs had ik samen met een aantal anderen bedacht dat mensen met een loterij een regenton konden winnen: win een ton belastingvrij. Ik heb hierbij een poster laten ontwerpen waarbij mensen een lach op het gezicht krijgen. Emotie is een goede manier om dingen helpen te veranderen en dat kan kunst heel goed. Kunstenaars denken niet in de gebaande paden en komen met onverwachte combinaties.”

Der wurdt yn dizze corona-krisis in soad praat oer oft saken oars moatte, mar Van de Kamp is der net fan oertsjûge dat dizze krisis grutte feroarings bringe sil. “Ik denk dat alles veel erger moet worden om échte veranderingen te bewerkstelligen. Toch zie je ze wel. Er wordt meer lokaal voedsel geconsumeerd, men ziet beter de eigen omgeving en vindt die belangrijker en vanwege hoge huizenprijzen zijn jongeren meer buiten de stad gaan wonen, waardoor de levendigheid hier toeneemt. Dit geeft wel het gevoel dat als het echt moet, het ook anders kan.”

“Om alles beter te maken moet er zoveel veranderen. Alles heeft met elkaar te maken. De dure woningen zorgen ervoor dat er minder geld overblijft om aan goede voeding uit te geven waardoor men ongezonder wordt en er weer meer zorg nodig is. Basiszaken zoals gezondheid, wonen, voedsel en geestelijk welzijn kun je niet aan de markt overlaten. Ik vind dat de overheid hier een rol in moet hebben. Je kunt er niet omheen en dat wordt steeds duidelijker, zoals je nu bijvoorbeeld ziet met de rechtszaak tegen Shell. Als de overheid het in eerste instantie niet doet dan wordt het gecorrigeerd door de rechter of door burgers. Andere zaken kun je overigens prima aan de markt overlaten, dat zorgt voor innovatie.”

In app foar beppe

It kreëren fan in bettere wrâld liket foar in soad minsken yngewikkeld en hast ûnmooglik, mar neffens Van de Kamp is it eins hiel simpel. “Het zou meer moeten gaan over het in de kern oplossen van problemen, en dat kan vaak heel eenvoudig. Zo worstelt de gemeente Groningen ermee dat niet genoeg mensen hun oud papier bij de weg zetten. Dan wordt er een postercampagne opgezet of een app ontwikkeld, wat veel tijd en geld kost maar niet het doel bereikt. Ik denk dat je mensen de avond voordat het oud papier wordt opgehaald eraan moet herinneren. Je kunt op die dag een briefje door de brievenbus doen om ze erop te wijzen, dat weer mee kan met het oud papier. Het is goedkoop en veel directer.” Ek Omapost is ûntstien fanút in simpele gedachte. “Omdat ik mijn oma te weinig sprak en niet echt iets had om over te praten startte ik Omapost, een app waarmee gebruikers ansichtkaarten naar opa’s en oma’s in het hele land kunnen sturen.” Tidens de korona-krisis is dit hiel bot groeid.

Dei yn dei út is Van de Kamp dwaande mei it oplossen fan problemen en draagt sa by oan in bettere wrâld. It hat him sels in plak yn de Duurzame Jonge 100 opsmiten, in oersjoch fan jonge ûndernimmers dy’t sjen litte dat in duorsume takomst mooglik is. “Je moet niet de illusie hebben dat je alles in een keer kunt oplossen, maar je kunt wel gewoon beginnen. Trek maar aan een draadje en zie wat er gebeurt.”

Boeketips van Wilbert van de Kamp